กรวยประสบการณ์ของเอลการ์เดล

 

ขั้นที่ 1 ประสบการณ์จริง  ( Direct, purposeful experiences )

เป็นประสบการณ์ที่ผู้เรียนสามารถรับรู้ได้ด้วยตนเองจากประสาทสัมผัสทั้งห้า  ซึ่งเกิดจากการได้ปฏิบัติกิจกรรมและได้เข้าไปอยู่ในสถานการณ์จริง

เป็นรูปธรรม
เป็นพื้นฐานการเรียนรู้
เป็นความรู้สึกและการรับรู้เกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ เช่น การเรียนการสอนภาคปฏิบัติ 

การทำอาหาร

ขั้นที่  2  ประสบการณ์จำลอง  (Contrived Simulation Experience)

เป็นประสบการณ์ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับสถานการณ์จริงมากที่สุด เนื่องจากประสบการณ์ตรงบางอย่างนั้นไม่สามารถทำให้เกิดขึ้นได้จริง อาจเป็นอันตรายเกินกว่าที่จะเรียนรู้ได้  อาจมีความยุ่งยากสลับซับซ้อน  มีขนาดใหญ่หรือเล็กเกินไป    ทำให้ไม่สามารถเรียนรู้จากประสบการณ์ตรงได้ จึงจำเป็นต้องจำลองหรือเลียนแบบให้มีลักษณะที่ใกล้เคียงหรือเหมือนจริงมากที่สุด  เพื่อความสะดวก ปลอดภัยและง่ายต่อความเข้าใจ

หุ่นจำลองทารกที่อยู่ในครรภ์มารดา

ขั้นที่ 3 ประสบการณ์นาฏการ(Dramatized Experience)

เป็นการจำลองสถานการณ์อย่างหนึ่ง โดยไม่คำนึงถึงความเหมือนหรือใกล้เคียงกับประสบการณ์จริง  เพื่อจัดประสบการณ์ให้แก่ผู้เรียนด้วยเหตุที่มี ข้อจำกัดต่างๆ ได้แก่   เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อในอดีต  สถานที่ หรือสิ่งที่เป็นนามธรรม  ซึ่งไม่สามารถจัดเป็นประสบการณ์รองได้   เช่น  การแสดงละคร  บทบาทสมมุติ 

การแสดงละคร

ขั้นที่ 4 การสาธิต (Demonstration)

เป็นการอธิบายขอเท็จจริง ความคิด และกระบวนการออกมาด้วยการแสดงการกระทำให้เห็นจริงโดยอาจใช้วัสดุอุปกรณ์ร่วมก็ได้ เช่น การสาธิตการอาบน้ำเด็กแรกเกิด การสาธิตการแกะสลักผลไม้ และการสาธิตการปฐมพยาบาลเบื้องต้น เป็นต้น

การปฐมพยาบาล

ขั้นที่ 5 การศึกษานอกสถานที่ (Field Trip)

เป็นประสบการณ์เรียนรู้ที่ได้จากแหล่งความรู้ภายนอกห้องเรียนในสภาพความเป็นจริง  การพานักเรียนไปศึกษายังแหล่งความรู้นอกห้องเรียน  เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนรู้หลายๆด้าน  ได้แก่  การศึกษาความรู้จากสถานที่สำคัญ เช่น การศึกษาดูงานที่  โบราณสถาน  โรงงานอุตสาหกรรม 

การไปทรรศนศึกษา

ขั้นที่ 6 นิทรรศการ (Exhibition)

    เป็นการจัดแสดงสิ่งต่างๆ  รวมทั้งมีการสาธิตและการฉายภาพยนตร์ประกอบเพื่อให้ประสบการณ์ในการเรียนรู้แก่ผู้เรียนหลายด้าน  ได้แก่  การจัดป้ายนิทรรศการ  การจัดแสดงผลงานนักเรียน การจัดแสดงความรู้ จัดสาระความรู้ให้แก่ผู้เข้าชมเผยแพร่ความรู้สู่ชุมชน เอกสารความรู้

การจัดนิทรรศการ

ขั้นที่ 7 ภาพยนตร์ และโทรทัศน์ (Motion Picture and Television)

เป็นประสบการณ์ที่ให้ทั้งภาพเคลื่อนไหวและมีเสียงประกอบ แต่โทรทัศน์  มีความเป็นรูปธรรมมากกว่าภาพยนตร์  เนื่องจากโทรทัศน์สามารถนำเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น  ในขณะนั้นมาให้ชมได้ในเวลาเดียวกันที่เรียกว่า “การถ่ายทอดสด” ในขณะที่ภาพยนตร์เป็น การบันทึกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และต้องผ่านกระบวนการล้างและตัดต่อฟิล์มก่อนจึงจะนำมาฉายให้ชมได้

การฉายภาพยนต์

ขั้นที่ 8 การบันทึกเสียง วิทยุ และภาพนิ่ง (Recording, Radio and Picture)

การบันทึกเสียง วิทยุ และภาพนิ่ง (Recording, Radio and Picture)  ได้แก่  เทปบันทึกเสียง  แผ่นเสียง  วิทยุ  ซึ่งต้องอาศัยเรื่องการขยายเสียง  ส่วนภาพนิ่ง  ได้แก่  รูปภาพทั้งชนิดโปร่งแสงที่ใช้กับเครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ (Overhead  projector)  สไลด์ (Slide)  ภาพนิ่งจากคอมพิวเตอร์  และ ภาพบันทึกเสียงที่ใช้กับเครื่องฉายภาพทึบแสง (Overhead  projector) 

แผ่นเสียง

ขั้นที่ 9 ทัศนสัญลักษณ์  (Visual Symbol)

ขั้นที่ 9 ทัศนสัญลักษณ์  (Visual Symbol)  มีความเป็นนามธรรมมากขึ้น  จำเป็นที่จะต้องคำนึงถึงประสบการณ์ของผู้เรียนเป็นพื้นฐาน  ในการเลือกนำไปใช้  สื่อที่จัดอยู่ในประเภทนี้  คือ  แผนภูมิ  แผนสถิติ  ภาพโฆษณา  การ์ตูน  แผนที่หรือสัญลักษณ์อื่นๆ ที่มีผู้คิดค้นขึ้นแทนคำ ข้อความ หรือเหตุการณ์ต่างๆ 

แผนที่ประเทศไทย

ขั้นที่ 10 วจนสัญลักษณ์ (Verbal Symbol)

ขั้นที่ 10 วจนสัญลักษณ์ (Verbal Symbol) เป็นสื่อการสอนที่อยู่ในรูปแบบของคำพูด คำบรรยาย ตัวหนังสือ ตัวเลข หรือสัญลักษณ์พิเศษต่างๆ ที่ใช้ในภาษาการเขียน ประสบการณ์การเรียนรู้ที่จัดให้ผู้เรียนโดยผ่านสื่อประเภทนี้ จัดว่าเป็นประสบการณ์ขั้นที่มีความเป็นนามธรรมมากที่สุด

สัญลักษณ์ต่างๆ

สรุปกรวยประสบการณ์เอดการ์ เดล (Edgar Dale)

การใช้กรวยประสบการณ์ของเดลจะเริ่มต้นด้วย การให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมอยู่ในเหตุการณ์หรือการกระทำจริงเพื่อให้ผู้เรียนมี ประสบการณ์ตรงเกิดขึ้นก่อน แล้วจึงเรียนรู้โดยการเฝ้าสังเกตในเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ซึ่งเป็นขั้นต่อไปของการได้รับประสบการณ์รอง ต่อจากนั้นจึงเป็นการเรียนรู้ด้วยการรับประสบการณ์โดยผ่านสื่อต่างๆ และท้ายที่สุดเป็นการให้ผู้เรียนเรียนจากสัญลักษณ์ซึ่งเป็นเสมือนตัวแทนของ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น